Cài đặt lại và khôi phục Windows qua 8 bước

Có thể máy tính của bạn không thể khởi động hoặc có thể bị tiêm nhiễm một số loại phần mềm mã độc khó chịu


Có thể Windows sẽ hiển thị màn hình “chết chóc” mỗi khi bạn đánh một từ nào đó. Dù máy tính
của bạn có gặp vấn đề gì đi chăng nữa, thì trợ giúp thông thường mà mọi
người có thể mách bạn format lại ổ đĩa cứng, cài đặt lại Windows và các
ứng dụng của bạn sau đó khôi phục các tài liệu, ảnh và các file nhạc
của bạn từ một back up.

Tuy nhiên cách thực hiện đó không phải lúc nào cũng tốt. Nếu không khắc
phục được vấn đề không thể chung sống cùng, bạn hãy bắt đầu từ “đống đổ vỡ” có thể là giải pháp tốt nhất.

Mặc dù vậy bạn cũng không nên thực hiện thao tác này trừ khi đã thử các
phương pháp. Ví dụ nếu máy tính của bạn từ chối khởi động, hãy xem một
số bài báo giới thiệu về cách chuẩn đoán và khắc phục các lỗi không thể
khởi động của XP hoặc Vista, một số đĩa khởi động có thể cứu máy tính
của bạn. Nếu Windows khởi động và sau đó có các hành vi trong xử lý lạ
kỳ, khi đó hãy kiểm tra phần mềm mã độc, remove các thành phần tự động
load không mong muốn và nâng cấp driver. Thậm chí bạn còn có thể tính
đến việc clean Registry.

Tuy nhiên, sau khi đã cố gắng thực hiện đều thất bại, bạn phải xóa sạch
Windows và cài đặt lại nó, trong trường hợp này hãy thực hiện theo 8
bước dưới đây để thực hiện một quá trình an toàn và tránh được những
vấn đề xấu có thể xảy ra với bạn.

Bước 1: Tìm hiểu công cụ khôi phục

Bạn cần một vài phần môi trường khởi động có thể khôi phục và cài đặt
lại Windows – có thể là một. Các máy tính sử dụng hệ điều hành Windows
có thể chọn một trong các tùy chọn sau:

Đĩa khôi phục là một CD hoặc DVD khởi động có thể khôi phục ổ đĩa cứng
của bạn trở về hiện trạng ban đầu của nó khi rời nhà máy sản xuất.
Trong hầu hết các trường hợp, các đĩa khôi phục sẽ phá hủy tất cả dữ
liệu của bạn – bao gồm trong đó tất cả các loại dữ liệu, ảnh và các
file âm nhạc,… Một số nhà sản xuất có thể không cung cấp đĩa khôi phục
kèm theo cho máy tính của bạn, tuy nhiên thay vì cài đặt phần mềm trên
phần cứng, bạn có thể tạo các đĩa khôi phục cho riêng mình. Nếu máy
tính của bạn có đĩa khôi phục đi kèm, nhưng bạn không tìm ra nó, khi đó
bạn hãy tìm hiểu thêm bài hướng dẫn cách khôi phục Windows trong trường
hợp mất đĩa khôi phục CD.

Partition khôi phục nằm ẩn trong ổ đĩa cứng của bạn. Bạn truy cập vào
nó bằng cách nhấn một tổ hợp phím nào đó khi khởi động. Kiểm tra tài
liệu của bạn để biết được bạn có tính năng này không và cách truy cập
vào nó như thế nào. Partition cũng sẽ thực hiện tương tự những công
việc như đĩa khôi phục.

Tuy nhiên một đĩa CD hoặc DVD Windows của Microsoft sẽ là công cụ tốt nhất hơn cả.

Bước 2: Thu thập mọi thứ cần thiết đối với bạn

Bảo đảm rằng bạn có được tất cả các thứ dưới đây trước khi tiến hành thực hiện:

* Một back up cho driver.

* Một phần mềm và một thiết bị back up: Bạn cần có một ổ cứng
ngoài (hoặc tốt hơn là hai), một DVD trắng và một phần mềm back up.
Chúng tôi sẽ giới thiệu chi tiết hơn trong phần 3 và 4.

* Các ứng dụng của bạn: Với các chương trình mà bạn sử dụng không
đi kèm với máy tính, bạn cần các đĩa CD cài đặt chúng, số serial của
chúng, mã đăng ký hay,… Nếu bạn đã download một ứng dụng, hãy tạo một
back up cho file download hoặc kiểm tra để bảo đảm rằng bạn có thể dễ
dàng download được nó lần nữa.

* Thời gian: Trong thực tế, dự án này sẽ tiêu tốn của bạn đến vài
giờ đồng hồ, tuy nhiên bạn có thể tốn đến cả một ngày trong trường hợp
không tìm thấy driver hoặc các đĩa phần mềm quan trọng. Dự án này tốt
nhất là thực hiện vào đầu những ngày nghỉ dài hoặc tối thiểu vào đầu
những ngày nghỉ cuối tuần, để tránh việc đụng chạm tới công việc của
bạn nếu có vấn đề gì đó diễn ra không theo ý muốn.

* Một quyển sách hay: Bạn sẽ tốn nhiều thời gian ngồi trước máy
tính mà không làm gì cả. Nếu máy tính của bạn là một chiếc Laptop, khi
đó hãy để bên cạnh một tách cà phê trên bàn để bạn có thể vừa xem TV và
nhâm nhi cà phê trong khi các cài đặt của mình đang chạy.

Bước 3: Tạo một back up image cho ổ cứng

Trong sự kiện ít có thể xảy ra rằng có vấn đề gì đó xảy không diễn ra
theo ý muốn (cho ví dụ, bạn quên lưu một copy của một trình diễn quan
trọng sẽ cần cho công việc vào thứ Hai), một back up image đối với ổ
cứng của bạn trong trạng thái hiện hành của nó sẽ cho phép bạn nhanh
chóng và dễ dàng khôi phục mọi thứ về trạng thái trước đó. Hãy kiên trì
và nên thực hiện bước này vì nó là một giải pháp an toàn nhất cho bạn.

Bạn nên back up cái gì? Một ổ đĩa cứng ngoài – có thể giá thành cũng
không đắt và dễ dàng làm việc. Để có được kết quả tốt nhất, hãy chọn
một ổ đĩa cứng ngoài có dung lượng gấp hai hoặc ba lần lượng dữ liệu mà
bạn có trong máy tính. Nếu ổ đĩa cứng 160GB có 90GB dữ liệu trong nó,
bạn hãy chọn ổ đĩa cứng ngoài với dung lượng 200GB sẽ tốt cho mình. Tuy
các ổ 500GB và 1TB hiện đang được bán trên thị trường và giá cả cũng
phải chăng, mặc dù vậy chúng tôi khuyên các bạn nên sử dụng các ổ đĩa
ngoài đủ lớn mà bạn có thể cáng đáng nổi; cách đó bạn có thể lưu hơn
một copy các file của mình vào ổ đĩa hoặc thậm chí sử dụng nó để back
up cho nhiều máy tính.

Phần mềm nào bạn nên sử dụng? Norton Ghost và Acronis True Image là các
chương trình back up image tốt nhất nhưng chúng không chỉ có một chức
năng. Hãy kiểm tra chương trình back up thông thường của bạn (bạn có
thực hiện back up thường xuyên không?) về tính năng image-backup, cũng
có thể được dùng với tên Disaster Recovery. Phần mềm back up đi kèm với
ổ đĩa ngoài của bạn cũng ó thể có những thành phần như vậy.

Vista Business và Ultimate cũng có tiện ích back up image kèm theo. Chỉ
cần kích Start, đánh backup, chọn Backup Status and Configuration và
nhấn Enter. kích Complete PC Backup sau đó chọn Create a backup now.

Tuy nhiên bên cạnh đó bạn cũng có thể chọn các tùy chọn miễn phí khác,
trong các tùy chọn miễn phí này chúng tôi có khuyến nghị đến DriveImage
XML của Runtime Software.

Mặc dù vậy bạn nên nhớ răng, image backup sẽ vô dụng nếu bạn không khởi
động từ CD hoặc DVD để khôi phục nó. Cả Ghost và True Image đều có các
công cụ tạo ra một đĩa như vậy. Nếu bạn chọn sử dụng công cụ back up
của Vista, hãy bảo đảm rằng bạn có đúng Windows Vista DVD hoặc Vista
Recovery Disc cho mục đích khôi phục. Bên cạnh đó bạn có thể khôi phục
DriveImage XML backup thông qua các đĩa CD khởi động Ultimate cho
Windows.

Bước 4: Tạo một back up dữ liệu

Ở trên chúng tôi vừa giới thiệu tạo một back up cho mọi thứ trong ổ đĩa
cứng của bạn, gồm có cả dữ liệu. Tuy nhiên mục đích của back up đầu
tiên đó là bổ sung thêm lớp bảo mật mở rộng. Back up này nhằm mục đích
làm cho việc khôi phục dữ liệu của bạn khi bạn cài đặt lại Windows một
cách dễ dàng hơn.

Ở đây chúng tôi giới thiệu một số các thư mục mà bạn cần back up trong XP và Vista đó là:
Trong XP: Tất cả các thư mục này đều cư trú trong thư mục C:Documents
and Settingslogin, ở đây login là tên mà bạn sử dụng khi đăng nhập vào
Windows:

* My Documents
* Desktop
* Application Data
* Favorites
* Local SettingsApplication Data

Trong Vista, các thư mục cư trú trong C:Userslogin:

* Documents
* Pictures
* Desktop
* Music
* Contacts
* Videos
* AppData
* Favorites

Với các thư mục này, lại một lần nữa, ổ đĩa cứng ngoài sẽ là lựa chọn
tốt nhất. Nếu bạn là người cẩn thận, hãy sử dụng một ổ đĩa cứng khác
với ổ đĩa bạn đã sử dụng cho image backup; nó sẽ an toàn hơn đối với
việc đặt toàn bộ các back up của mình vào một ổ cứng ngoài duy nhất.
Nếu bạn chỉ có một vài GB file dữ liệu, việc burn chúng vào DVD cũng là
một giải pháp tốt và rẻ tiền.

Bước 5: Format và khôi phục lại

Lúc này hãy đi vào công việc chính. Chúng tôi không thể cung cấp cho
các bạn các hướng dẫn một cách cụ thể về việc sử dụng công cụ khôi
phục, vì chúng tôi không biết các bạn đang có trong tay công cụ khôi
phục nào mà chỉ giới thiệu đến nó và cùng với một số nhắc nhở. Tất cả
chúng đều được thiết kế một cách đơn giản nhất có thể.

Bước 6: Tạo một Windows cho riêng bạn

Chúc mừng. Bạn lúc này đã có một phiên bản Windows mới, đã cấu hình
chính xác cách mà Microsoft hoặc hãng hệ thống của bạn tiến cử nó (hoặc
cách họ sử dụng tại thời điểm bạn mua máy tính).

Lúc này, bạn phải cấu hình nó, reomve các thành phần lộn xộn được cài
đặt trước, cài đặt phần mềm của riêng bạn và làm cho nó hoạt động trở
lại. Theo quan điểm cá nhân của tôi, điều này là lâu nhất và là phần
việc gây bực mình nhất. Trong phần 7 chúng tôi sẽ mách các bạn cách
tránh nó trong tương lai như thế nào. Tuy nhiên với lúc này, hãy thực
hiện theo những hướng dẫn dưới đây:

1. Trong Users applet của Control Panel, tạo các log-on cho riêng
bạn và những người dùng khác. Bạn cần phải có tối thiểu một người dùng
có mức Administrator.

2. Remove các chương trình đã được bọc lại mà bạn không muốn. Bạn
có thể sử dụng phiên bản portable của Revo Uninstaller để thực hiện
công việc này.

3. Khôi phục các driver đã được back up của bạn. Bạn có thể bỏ qua
các driver cho bất cứ thứ gì liên quan đến máy tính của bạn vì công cụ
khôi phục có thể tạo một phiên bản Windows mới đã thiết lập chúng rồi.

4. Download và cài đặt các nâng cấp Windows.

5. Khởi động phần mềm bảo mật của bạn, cài đặt các chương trình mà
bạn sử dụng không có trong máy tính. Nâng cấp chúng và sau đó cấu hình
theo ý thích của bạn.

6. Xắp xếp lại menu Start theo mong muốn của bạn

7. Chọn hình nền desktop, screen saver, các thiết lập về công suất ưa thích của bạn,…

Bước 7: Tạo một image backup khác

Không phải nó đùa. Bước này có lẽ không cần thiết, nhưng nếu bạn đã cần
khôi phục Windows cho máy tính này lần nữa, hãy tiến hành một back up
đơn giản các dữ liệu cá nhân của bạn, khôi phục image backup “phiên bản
xịn” này sau đó đặt dữ liệu của bạn trở lại đúng vị trí của nó.

Nhớ rằng, công cụ khôi phục sẽ khôi phục các cấu hình Windows và của
các hãng chứ không phải bạn. Hãy nghĩ image này như của chính bạn, công
cụ khôi phục mang tính tùy chỉnh, sẽ cho phép bạn bỏ qua bước 6 trong
lần thực hiện tiếp theo.

Do bạn chưa copy được dữ liệu của mình trở lại ổ đĩa cứng nên image này
sẽ tương đối nhỏ. Hãy đặt nó vào một loạt các DVD thay cho một đĩa cứng
ngoài, sau đó dán nhãn chúng một cách rõ ràng cùng với ngày và cất đi ở
một địa điểm an toàn nào đó.

Bước 8: Bước cuối cùng

Với một Windows sẵn sàng và có thể khôi phục, hãy khôi phục dữ liệu của
bạn từ back up dữ liệu bằng các động tác kéo vào thả đơn giản. Trong
một sự kiện chắc ít xảy ra rằng một back up bị hỏng, hãy khôi phục nó
từ back up image. Tiếp đó bạn hãy giữ cả hai back up trong khoảng một
tháng hoặc hơn thế, cách thực hiện này là để phòng khi bạn mất các file
quan trọng.

Cuối cùng, một tiếng thở dài khoan khoái, hãy tự relax bản thân mình vì
những gì đã thực hiện được và tiếp tục cuộc sống của bạn.