Hết trứng gà giả lại tới mực cao su

Loại mực này khi đốt lên chỉ thoang
thoảng có mùi đặc trưng của mực, cho vào miệng nhai thì dai như cao su.
Ngoài việc móc tiền túi khách hàng, ẩn sau những con mực "cao su" ấy
còn tiềm tàng những nguy hiểm gì đối với sức khoẻ người tiêu dùng?



Đã xuất hiện ở các chợ Hà Nội

Mực cao su và mực thật rất khó để có thể phân biệt bằng mắt thường

Hầu hết tại các chợ trên địa bàn Hà Nội mặt hàng mực khô được bày bán
nhiều và cũng khá đắt hàng. Đặc biệt tại chợ Đồng Xuân, mặt hàng mực
khô được bán nhiều nhất. Theo như quảng cáo của một chủ sạp hàng: "Mực
này thì miễn chê, được đóng hộp từ Thanh Hoá, Nghệ An ra đấy. Mực ngon
giá từ 350- 420 đồng/kg, còn loại 2, loại 3 thì rẻ hơn 220- 300 đồng/kg.
Theo quan sát của phóng viên, tại một số chợ (không phải là chợ đầu
mối) đã xuất hiện những người bán hàng rong mặt hàng mực khô có bày bán
"mực cao su". Mực được đựng trong túi nilông màu trắng không ghi rõ
nguồn gốc, thậm chí có nhiều mẹt mực được bày bán có dấu hiệu mốc và bị
nặng mùi. Giá mực "cao su" về đến mẹt rong tại chợ Thành Công được chị
bán hàng "hét" giá 200 ngàn đồng/kg. Khi phóng viên hỏi: "Mực gì mà dẻo
như cao su thế chị?", chị bán hàng huơ huơ tay "hỏi gì mà nhiều thế.
Không mua thì thôi!". Ngay lập tức, chị cất luôn mấy túi mực xuống phía
dưới...

Khi nướng mực cao su nó sẽ sun lên và "con mực" không hề có mùi tanh tự nhiên như thường thấy ở mực thật.

Tại chợ Thành Công, chủ một quầy hàng cho biết: "ở đây bán cho khách
quen thì không giao mực đó. Còn là mực Tàu, nếu mua thì tôi lấy giúp.
Loại này chủ yếu bán cho những người bán rong, quán quà đêm vỉa hè".
Như vậy, thì chắc chắn loại mực này đã về đến các chợ đầu mối, có điều
thương lái còn nghe ngóng, chưa bày bán công khai? Mấy người mua phải
mực này đều cho biết, khi nướng mực, nó sun lên và "con mực" không hề
có mùi tanh tự nhiên như thường thấy ở mực thật.
Xenlulo tẩm hương vị, cán ép thành... mực?
Phó viện trưởng Viện Kỹ thuật hoá (Viện Khoa học Việt Nam), ông Đinh
Văn Tường là người nghiên cứu nhiều vật liệu mới ứng dụng trong sản
xuất công nghiệp, cho biết: "100% loại mực này không phải được khai
thác từ biển, rất có nhiều khả năng nó được tạo thành từ hợp chất của
xenlulo, tẩm ướp hương vị mực kết hợp với công nghệ cán, ép để sản xuất
hàng loạt. Công nghệ này chắc là có nguồn gốc từ TQ".
Trước băn khoăn của phóng viên về tính chất, nguồn gốc của xenlulo và
ảnh hưởng của hợp chất này đến sức khoẻ con người, ông Tường giải
thích: "Để phân tích cụ thể một dạng hợp chất hữu cơ là rất khó. Tại
Viện kỹ thuật hoá, muốn làm phải huy động 7- 8 phòng ban. Nhưng nói cho
thật dễ hiểu thì xenlulo có thể được tổng hợp từ tinh bột hoặc từ nhiều
nguồn bã nguyên liệu khác nhau. ở mỗi quốc gia, hợp chất này được tổng
hợp bằng nguyên liệu phù hợp, phổ biến. Tại Việt Nam, xenlulo có nhiều,
được tổng hợp từ xơ của củ sắn dây và tinh bột. Giá của xenlulo rất rẻ
chỉ khoảng 10.000 đồng/kg.
Theo ông Tường dự đoán, một kg mực được sản xuất hàng loạt bằng công
nghệ cán ép từ hợp chất xenlulo tẩm hương vị thì giá thành cao nhất
cũng chỉ là 30.000 đồng/kg. Như vậy, so với một kg "mực cao su" ở Cửa
ông (Cẩm Phả- Quảng Ninh) với giá 140 ngàn đồng hay 200 ngàn đồng tại
Hà Nội thì lợi nhuận của những kẻ sản xuất, buôn bán "mực cao su" là
siêu lợi nhuận. Bằng công nghệ này, ta có thể hình dung, chỉ bằng những
khuôn ép, sử dụng hợp chất xenlulo người ta có thể sản xuất mực hàng
loạt theo năng suất của dây chuyền sản xuất, khỏi phải giăng buồm ra
khơi đánh bắt.
Cần làm rõ sự độc hại
Thực tế, các cơ quan về vệ sinh an toàn thực phẩm vẫn thường xuyên
khuyến cáo người dân không sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc, xuất
xứ. Tuy nhiên, có một điều mặc nhiên ai cũng biết, đó là nguồn gốc
không ghi rõ nhưng lại được các thương lái "quảng bá" rất rõ ràng.
Trong chuyện những con "mực cao su", người bán thật thà thì nói là "mực
TQ", còn người buôn gian thì cứ lập lờ mực khô lấy từ Thanh Hoá, Nghệ
An... như thế, chỉ có người tiêu dùng chịu thiệt, mà nguy hiểm hơn là
ảnh hưởng đến sức khoẻ nếu các cơ quan chức năng không vào cuộc kiểm
tra, làm rõ.

Đối
với "mực cao su", ông Tường cũng khẳng định, những người làm mực giả
này không dại gì mà sử dụng những chất gây độc hại khiến người ta ăn
xong thấy tác hại ngay như chóng mặt, buồn nôn... ở đây, họ dùng chất
xenlulo, nếu sản xuất theo đúng công nghệ sạch thì vô hại. Nhưng vấn đề
đặt ra là, công nghệ của tổng hợp xenlulo có đảm bảo không, chất vi
lượng bổ sung và chất tạo hương vị mực là chất gì, nó gây độc hại ra
sao? Điều này, cần có sự vào cuộc của các cơ quan chức năng về vệ sinh
an toàn thực phẩm.
Theo ông Nguyễn Văn Quang (Trung tâm hoá công nghệ thực phẩm), xenlulo
vẫn được dùng trong công nghiệp thực phẩm, một dạng của nó khá phổ biến
là kẹo cao su. ông Quang khẳng định: "ăn kẹo cao su người ta phải bỏ bã
bởi bản thân xenlulo là chất dai, khó tiêu hoá, khó phân huỷ nếu làm
thành mực người ăn nuốt cả vào bụng sẽ gây ra hiện tượng đầy bụng, sôi
bụng". Việc cá mực được sản xuất bằng công nghệ hoá học mà không phải
là thực phẩm tự nhiên là không được phép. Thực tế, nhiều nước đã yêu
cầu ghi rõ nguồn gốc, nơi khai thác hải sản xuất khẩu để kiểm soát tốt
nguồn thực phẩm tránh mọi nguy cơ nhiễm hoá chất độc hại.
Các chuyên gia đều lo ngại việc tẩm ướp tạo hương vị cho mực sẽ là khâu
mất vệ sinh và nhiễm hoá chất độc. Có thể, để giảm chi phí, tăng lợi
nhuận, những người sản xuất "mực cao su" sẽ sử dụng những phế liệu từ
mực, mực hỏng, thối qua xử lý hoá chất, trộn với xenlulo để tạo ra mùi
vị đặc trưng của mực. Như vậy, nguy cơ về mất vệ sinh, nhiễm hóa chất
độc hại có trong "mực cao su" là rất cao. Điều này sẽ ảnh hưởng trực
tiếp đến sức khoẻ người tiêu dùng.